Aiontateweiennén:ta’ne’

Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahonterò:roke’ ne teió:ia’ks né: ne Tim Thompson teharihwakháhsionkwas tsi ní:ioht tsi kakwatákwen ne First Nations Education tánon’ teharihwahthè:tha tsi ní:ioht tsi sénhe watié:sen aiako’nikonraién:ta’ne’. Ta’ nón:wa ó:ni énhsehre’ ahsátken’se’ ne kahiatónhsera né: ne kahiá:ton tsi nahò:ten wahathró:ri ne ià:ia’k ní:kon teió:ia’ks.

1. To nihá:ti onkwahón:we onkwehonwè:ne ronteweienhstà:nes? (45 second)
   Transcript available in English only - First Nations Students (Part 1 of 6)
   
   
2. Kakoráhsera shakotikarià:kis ne akwé:kon Province tánon’ Territory ne naiá:wen’ne’ ahshakotirihónnien’ Koráhne nonkwá:ti. Oh káti nontié:ren iah tehshakotikarià:kis ne Onkwehón:ne né: ne onkwehonwè:ne ahontéweienhste’? (3 ½ nikahseriiè:take’)
   
   Transcript available in English only - Education Funding (Part 2 of 6)
   
   
3. Oh nontié:ren iah né: shá:kat tehotihwistaién:ta’s ne ronteweienhstà:nes onkwehonwè:ne tánon’ ronteweinehtà:nes ákte nón:we nónen kwah karihwahnirá:ton Koráhne nón:we tsi akwé:kon ratiksa’okón:’a né: shá:kat ahonate’shennaién:take’ ahonteweienhstà:na’? (3 ½ nikahseriiè:take’)
   
   Transcript available in English only - Inequitable Funding (Part 3 of 6)
   
   
4. Tóka’ Onkwehón:we natia’to’ténhake’, oh naiaohtónhake’ toka’ akatewienhstà:na’ Onkwehonwè:ne? (2 nikahseriiè:take’)
   
   Transcript available in English only - First Nations Education (Part 4 of 6)
   
   
5. Oh nahò:ten íhsehre aó:wen ne naiohtónhake’ tsi shakotirihonnién:nis ne Onkwehón:we? Oh nahò:ten kwah ahserihwanòn:we’ne’ naiohtónhake’? (2 nikahseriiè:take’)
   
   Transcript available in English only - The Ideal First Nations Classroom (Part 5 of 6)
   
   
6. Oh nahò:ten tánon’ tó: niió:re íhsehre wentá:’on aionkwaió’ten’ ne tho nón:we iaétewawe’? (skahseriiè:tat)
   
   Transcript available in English only - Where do we go from here? (Part 6 of 6)

Tiotierénhton kaio’ténhsera

9-12 tsi kahiá:ton

Karihwakè:ron wahèn:ron’ tsi shakotirihwahnekén:nis ne Onkwehón:we aontahonnónhton’ tsi shakotirihonnién:ni tsi náhe ne 1972 shiiohserò:ten. Ne kí:ken ka’nikonhraientáhtshera wathó:ris ne social, political, tánon’ economic orihwa’shón:’a né: ne kwah iorihowá:nen ne Koráhne nonkwá:ti.

1. Shéhró:ri ne ronteweiénhstha tóhkara nahatitiohkón:ni’ tánon’ tahatirihwa’será:ko’ ne énhskat karihwanónhtha, tánon’, tsi róntstha tsi nahò:ten Tim tehorihwa’serákwen, ahatirihwatshén:ri tsi nahò:ten akó:ren ronnonhtonniónhne tsi niiohtòn:ne, tsi nahò:ten ronnónhtonion ne ón:kwe raotiianerénhsera (human rights) aorihwà:ke, tánon’ tsi nahò:ten ronnonhtónnion ón:wa wenhniseraténion.
2. Nó:nen enhatiio’tenhserén:ta’ne’ tsi ratirihwí:saks, sherihwanón:tonhs ahontateweiennén:ta’ne’ ahatiwenníneken’ne’ tsi ronthró:ris tsi nahò:ten wa’thatirihwa’será:ko’.
3. Tóhkara’k niiorì:wake’ enwá:ton’ á:iontste’ aierihwí:sake’:
   1. 100 Years of Loss Timeline, wathró:ris tsi nahò:ten né: aonhá:’a tiorihowá:nens nihotiia’tawén:’en ne Onkwehón:we Koráhne nonkwá:ti. Enwá:ton’ skén:nen ensaién:ta’ne’ ne kí:ken.
   2. Truth and Reconciliation Commission of Canada (TRCC) – TRC findings
      Ne Ohiarí:ha 2 shískare ne 2015 shiiohserò:ten, tsi nikahiatonhserò:kten, wa’thatirihstó:rarake’ ne TRCC tsi nahò:ten wahatitshén:ri, tánon’ tsi nahò:ten ronnéhre naié:iare’. Ne kwah tio’nikonhratihéntho’t ne Education, Language tánon’ Culture, tánon’ Education for Reconciliation aorihwà:ke.
   3. Assembly of First Nations – History of Education
      Education, Jurisdiction and Governance
   4. Aboriginal Affairs and Northern development Canada
   5. First Nations Child & Family Caring Society of Canada
   6. Speak Truth to Power Canada – Moments in Time Timeline
   7. Speak Truth to Power Canada – Legal Instruments

Tekeníhaton Kaio'ténhsera

5 – 9 tsi kahiá:ton

1. Ne teió:ia’ks Hearthspeak né: wathró:ris ne Shannen’s Dream, ionkwehiahrahkwén:nis tsi né: tiaonhá:’a tiorihowá:nen ne ronteweiénhstha raotirihwà:ke. Sherihón:ten’ ne ronteweiénhstha ahonterò:roke’ ne kí:ken toióia’ks tánon’ ahatihthá:rahkwe’ tsi niiá:wen’s.
   Heartspeak, Shannen’s Dream, (11 minutes)
2. Hi-Ho Mistahey!, full-length version (1 hour, 39 minutes)
   Hi-Ho Mistahey! short version (59 minutes)
   Ne kí:ken teió:ia’ks, Alanis Obomsawin ieká:ratons ne Shannen’s Dream, né: ne ratirihwá:ia’ks ne naiá:wen’ne’ akwé:kon né: shá:kat ahonate’shennaién:ta’ne’ ne Onkwehón:we ahontéwienhste’ tsi nón:we iah teiótteron tánon’ tsi nón:we ioiánere Onkwehón:we ahonteweiénhste’. United Nations Geneva eniontatià:thewe’ né:’e tsi é:so tsi wa’onhkwíhsron’.
3. Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahatihiá:ton’ tsi nahò:ten ronnonhtónnion tsi iah teioterihwakwaríhsion tsi ní:ioht tsi ronteweiénhstha ne akwé:kon ratiksa’okón:’a Koráhne nonkwá:ti, tánon’ tsi ní:ioht tsi iah tha’tetiatén:ron ne kaianerénhsera iontstáhkwa tánon’ tsi nahò:ten akwé:kon ón:kwe rotiianerenhserá:ien.
4. Sherihwanón:tonhs ahontià:taren’ ne Shannen’s Dream, tókani ó:ia kéntiohkwa Caring Society nonkwá:ti né: ne rotiió’tens sénha ahshakoti’nikonhraientáhsten’ ne akó:ren tsi iah teioterihwakwaríhsion tsi ní:ioht tsi ronteweiénhstha ne Onkwehón:we ratiksa’okón:’a ne Koráhne nonkwá:ti.

Ahsénhaton Kaio'ténhsera

Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahontahónhsatate’ ne Red Revolution; an Indigenous Anthem nikarennò:ten né: ne roterén:note ne Ila Barker (4 nikahseriiè:take’, 20 second)

“Red Revolution” wá:ton, “it is time to unite: it’s time to fight for Indigenous rights.”

Tsi ióntstha ne énskat tókani sénha é:so ne Arts (atkahthóhsera, karén:na, atorianerónhtshera, tókani tewatieronniónhtshera) satateweiennén:ta’n ahsewenníneken’ne’ tsi sahtharáhkwen tsi serihwahní:rats tsi Onkwehón:we rotiianerénhserá:ien né: shá:kat ahonate’shennaién:take’ ahontéweienhste, tsi tehatínerens ne énskat kaianerénhsera iontstáhkwa.

1. Íse nón:we ne skahseriiè:tat tánon’ ká:ron ne 3 nikahseriiè:take’ enwá:ton’ eniewenníneken’ne’.
2. Enwá:ton’ ronteweiénhstha enhatirennón:ni tókani á:hontste’ ó:ia karén:na né: ne akwé:kon onkwá:wenk (ísi nón:we ne 75 niiohserá:ke nitió:ien). Toka’ ká:ron nitió:ien ne 75 niiohserá:ke, wentá:’on aiontaterihwanón:tonhse ne tseià:te akó:wenk tóka’ aionthón:tate á:iontste’.
3. Enwá:ton’ ronteweiénhstha skátne ahotiió’ten’ tókani rononhá:’ak. Wentá:’on akwé:kon ahotiió’ten’ tóka’ skátne ahotiió’ten’.
4. Enwá:ton’ kí:ken á:hontste’ ne ahotiié:nawa’se’ ne sénha ioiánere ahatiwenníneken’ne’.
   • Soundscape
   • Wapikoni
   • Ostinato
   • Word Percussion
   • covering a song (with the owner’s permission)
   • costuming

Aierihwáia’ke’ nikaio’tenhserò:ten

Tsi sátstha ne Moments in Time na’teioterihwahsonterákwen, né: ne kahiá:ton Equitable Education for All nonkwá:ti:

1. Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahatirihwí:sake’ énskat nahò:ten tsi na’á:wen’ne Aboriginal Issues nón:we.
2. Sherihwanón:tonhs nikarihwéhsa ahatihiá:ton’ tsi nahò:ten ronnonhtónnion ne kí:ken aorihwà:ke:
   1. Tsi na’á:wen’ne ne tekontátenonhkwe tho shontakahá:wi (kwah né: ne 1857 shiiohserò:ten shahatiianerenhserón:ni’ ne Gradual Civilization Act ne onthró:ri tsi iah tehonnonkwehón:we ne Onkwehón:we toka’ ahatikwé:ni’ ahontá:ti’, ahatiwennahnó:ten’, tánon’ ahatihiá:ton’ ne tiorhénsha tókani’ o’seronnikéha).
   2. Sénha ken wahotiié:nawa’se’ ne kí:ken ne Onkwehón:we, tókani iah ten? Teserihwáhthe’t oh nontié:ren.
   3. Tóka’ eh naiá:wen’ne’ ón:wa wenhniseraténion, á:ienhre’ ken aioiánerénhake’ ne Onkwehón:we raotirihwà:ke tókani iah ten? Teserihwáhthe’t oh nontié:ren.

Ohna’kénkha nikaio’tenhserò:ten

Shé:kon ó:nen’k tsi taierihwaté:ni’ tsi ní:ioht tsi shakotirihonnién:nis ne Onkwehón:we. Ó:nen’k tsi raotikara’shón:’a, nihotirihò:tens, nihatiwennò:tens tánon’ tsi nahò:ten ratiweién:te tánon’ ronatkwénion ne Onkwehón:we (First Nations, Métis tánon’ Inuit), enkahiá:tonke’ tánon’ én:hontste’ tsi shakotirihonnién:nis.

1. Sherihwanón:tonhs ahatika’én:ion’ ne raotihiatonhsera’shón:’a tánon’ ahatirihwatstén:ri:
   1. Tó: niió:re tánon’ tsi ní:ioht tsi wathró:ris ne Onkwehón:we (First Nations, Metis, tánon’ Inuit) raotirihwà:ke.
   2. Ahshakotihthárhahse’ ne tehatirihstò:raraks ne thí:ken kahiatónhsera tánon’ ahshakotihró:ri’ tsi nahò:ten wahatirihwatshén:ri tánon’ tóka’ íhsehre tahatité:ni tsi nahò:ten kahià:ton.
2. Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahatikwáhtho ne tsi iewennahnotáhkwa tánon’ tahatiia’tó:rehte’ ne kahiatonhsera’shón:’a né :ne wathró:ris ne Onkwehón:we (First Nations, Métis tánon’ Inuit) raotirihwà:ke, tánon’ tó: ní:kon rotihiá:ton ne Onkwehón:we.
   1. Sherihwanón:tonhs aiontathretsá:ron’ ne ratirihwahserón:nis tsi ionterihwaienhstáhkwa ne sénha é:so Onkwehón:we nikahiatonhserò:tens ahatihní:non’.
3. Sherihwanón:tonhs ne ronteweiénhstha ahonterien’tatshén:ri’ ne ó:ia tsi ní:ioht tsi aón:ton’ Onkwehón:we nihotirihò:tens taié:iehste’ ne orihwa’shón:’a né: ne shakotirihonnién:nis.

Ó:ia kaio’ténhsera

1. Shehón:karon’ ne onkwe’taká:ions aontahón:ne’ ne naiá:wen’ne’ ronteweiénhstha ahonate’shennaién:ta’ne’ kwah tokén:’a ahatiwennientéhta’ne’ tsi nihotirihò:tens ne Onkwehón:we.
2. Assembly of First Nations tehatirihstohrarákhe ne kahiatonhserí:io ne It’s Our Time – First Nations Education Toolkitá:hontste’ ne shakotirihonnién:nis. Sénha é:so enkarihwanákereke ne kí:ken aorihwà:ke nó:nen enhatirihó:wanahte’.